Saturday, March 24, 2012

စံျမန္မာ၊ ျမန္မာစံ



“ယူနီကုတ္ဆိုသည္မွာ မည္သည့္ဘာသာ စကား (Language)၊ မည္သည့္ ပလက္ေဖာင္း (Platform)၊ မည္သည့္ ပ႐ိုဂရမ္ (Program) တြင္မဆို စာလုံးအကၡရာတစ္လုံးခ်င္းစီအလိုက္ ကိန္းဂဏန္းတစ္ခုျဖင့္ တန္ဖိုး သတ္မွတ္ေပးထားႏိုင္သည့္ နည္းစနစ္ (Character Encoding) ျဖစ္သည္”
အခမ္းအနားေတြ ေရွာင္လာတာ ၾကာပါၿပီ။ အခမ္းအနားတစ္ခုတက္တယ္ဆိုတာ သတင္းသမား တစ္ေယာက္ အတြက္ မလြယ္ဘူးဗ်။ အခမ္းအနားနဲ႔ လိုက္ဖက္ေအာင္ ဝတ္စားရမွာရွိတယ္။ စုတ္စုတ္ျပတ္ျပတ္ ဝတ္လာရင္ အဖက္ေတာင္လုပ္ၿပီး ေခၚမယ့္သူမရွိတာ အႀကိမ္ႀကိမ္ ႀကဳံရဖူးတယ္။ အိုင္တီေျခေထာက္ကလည္း ႐ြာ႐ိုး ကိုးေပါက္ ေလၽွာက္ခ်င္ရာေလၽွာက္ေနေတာ့ ဘယ္မွာ ဒီေန႔ ဘာပြဲဆိုတာသိမွ ထေျပးရတာ အဝတ္အစားကိုလည္း သတိမထားႏိုင္ေတာ့ပါဘူး။
ေနာက္တစ္ခ်က္က ေခတ္သတင္းသမားဆိုတာ အသံသြင္းစက္ေလးတစ္လုံးေလာက္နဲ႔ ကင္မရာေလး တစ္လုံးေလာက္ေတာ့ ကိုင္ထားႏိုင္မွျဖစ္တာ။ အိုင္တီေျခေထာက္မွာက ေျခေထာက္ပဲ အရင္းစိုက္ႏိုင္ၿပီး အသံသြင္းစက္ေရာ၊ ကင္မရာပါမရွိတာက ပြဲမတိုးႏိုင္သလိုျဖစ္ေနတယ္။
၁၃.၂.၂၀၁၂ ေန႔မွာ “စံျမန္မာ” ျမန္မာကြန္ပ်ဴတာစနစ္ပြဲ ရွိတယ္ဆိုတာ ကိုဟန္ေဇာ္က ဖိတ္စာလွမ္းပို႔ပါတယ္။ Ruby Ball Room, Asia Plaza ပထမထပ္၊ ဆိပ္ကမ္းသာလမ္း၊ ဗိုလ္ခ်ဳပ္လမ္းေဒါင့္မွာ နံက္ ၉ နာရီခြဲကေန၊ ၁၁ နာရီခြဲအထိလို႔ လည္းပါတယ္။ ၿမိဳ႕ထဲဆိုေတာ့ သြားတက္ဖို႔ မဆိုးပါဘူး။ အိုင္စီတီပြဲဆိုရင္ ျမန္မာအင္ဖို တက္ခ္မွာ လုပ္တတ္ၾကေတာ့ အဲဒီကိုဆိုရင္ အနည္းဆုံးကားခက ၅၀၀ ေလာက္ထြက္ဦးမွာ။
ဖိတ္စာကိုဖတ္လိုက္ေတာ့ ပိုၿပီးစိတ္ဝင္စားသြားတယ္။ ဘာတဲ့
“လမ္းလြဲေနေသာ ကြန္ပ်ဴတာသုံး ျမန္မာေဒတာမ်ားႏွင့္ ႏိုင္ငံေတာ္အတြက္ အမွန္တကယ္ လိုအပ္ေနေသာ Myanmar Character Map အေၾကာင္း ရွင္းလင္းတင္ျပပြဲ” တဲ့ေလ။ ဟဲ့ ဘာတုန္း ဘာေတြက လမ္းလြဲၿပီး၊ ဘယ္သူေတြ ဘာေတြျဖစ္ကုန္ၿပီတုန္း။ ငါလည္း အိုင္တီေလာကနဲ႔ သိပ္အဆက္အသြယ္ မျပတ္ေသးပါဘူး။ ျပဴးတူး ၿပဲတဲျဖစ္ၿပီး ၁၃ ရက္ေန႔မွာ အခမ္းအနားကို သြားတက္ျဖစ္ေအာင္ သြားတက္ခဲ့ပါတယ္။
အခမ္းအနားက်င္းပတဲ့ Asia Plaza ကိုေရာက္ေတာ့ လူစုံေနပါၿပီ။ ပထမဦးဆုံး လက္ကမ္းစာ႐ြက္ေလးကို ၾကည့္မိပါတယ္။ သူလည္း သူ႕အေျပာနဲ႔သူေတာ့ ဟုတ္ေနပါတယ္။
၂၀၀၁ ခုႏွစ္ကတည္းက ကြန္ပ်ဴတာတြက္ခ်က္မႈမွာ အသုံးျပဳႏိုင္မယ့္ ျမန္မာေဒတာစနစ္ကို သူတို႔ လုပ္ေဆာင္ခဲ့ပါတယ္။ ျမန္မာစာကို CJK (China, Japan, Korea) ပုံစံအတိုင္း စာတစ္လုံး၊ ေဒတာတစ္ခုအျဖစ္ တည္ေဆာက္ၿပီး ကြန္ပ်ဴတာရဲ႕ေဒတာတြက္ခ်က္ႏိုင္မႈကို သိျမင္ၿပီး ၂၀၀၄ ခုႏွစ္မွာ Myanmar Character Map လို႔ေခၚတဲ့ ျမန္မာစာလုံးေပါင္းပုံစနစ္တစ္ခုကို ျပဳစုႏိုင္ခဲ့တယ္။
ျမန္မာသတ္ပုံက်မ္းမွာပါတဲ့ စာလုံးေတြအျပင္ ေခတ္ေပၚစာလုံးေတြ၊ ဘန္းစကားေတြထည့္သြင္းၿပီး စာလုံးဖြဲ႕စည္းပုံ စနစ္တစ္ခုကို စီစဥ္လိုက္ရာမွာ စုစုေပါင္း သူတို႔သတ္ပုံက်မ္းနဲ႔ညီတဲ့ စာလုံးေရ ၅၀၀၀ ရရွိခဲ့ပါတယ္။ ဒီစနစ္အတိုင္း sorting, searching ေတြ သူ႕နည္းသူ႕ဟန္နဲ႔ လုပ္ႏိုင္ပါ တယ္။ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္မွာ သူတို႔ပေရာဂ်က္ကို အၿပီးသတ္ခဲ့တယ္လို႔ဆိုပါတယ္။
ဒီေနရာမွာ အေရးႀကီးတဲ့ အခ်က္တစ္ခ်က္ကို ေထာက္ျပလိုပါတယ္။ သူတို႔အေျပာအရ
“ကၽြန္ေတာ္တို႔အေနနဲ႔ Unicode 6.0 မွာ သတ္မွတ္ေပးတဲ့ ဒီ Character Map ကို သုံးလို႔ အဆင္မေျပ တဲ့အေၾကာင္း၊ ကၽြန္ေတာ္တို႔ သတ္ပုံက်မ္းစာလုံးမ်ားကိုသုံးမွ အဆင္ေျပမွာျဖစ္ေၾကာင္း၊ ကၽြန္ေတာ့္ စာတန္းမွာ သက္ေသသာဓကမ်ားနဲ႔အတူ ရွင္းလင္းခဲ့ပါတယ္”
“ဒီတစ္ႀကိမ္မွာေတာ့ ကၽြန္ေတာ့္စာတန္းဟာ အေထာက္အထား ခိုင္လုံေနၿပီျဖစ္လို႔ ယူနီကုတ္အဖြဲ႕က ၂၀၁၀ ခုႏွစ္ ႏိုဝင္ဘာလဆန္းမွာ က်င္းပတဲ့ ၃၄ ႀကိမ္ေျမာက္ ယူနီကုတ္ပညာရွင္ေကာ္မတီ (Unicode Technical Commette) အစည္းအေဝးမွာ Myanmar Character Map ျဖစ္တဲ့ ဒီသတ္ပုံက်မ္းအေၾကာင္းကို ထည့္သြင္းေဆြးေႏြးခဲ့ပါတယ္။ အခုဆိုရင္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ စံျမန္မာကုမၸဏီဟာ Unicode အဖြဲ႕ဝင္ျဖစ္လာခဲ့ပါၿပီ။ စိတ္ဝင္စားသူမ်ား www.unicode.org မွာဝင္ၿပီး ေလ့လာလို႔ရပါတယ္” ဆိုတဲ့စကားဟာ ထင္ေယာင္ထင္မွား ျဖစ္ေစတဲ့ အခ်က္ျဖစ္ေနလို႔ ဒီအခ်က္ကို ေဆြးေႏြးပါ့မယ္”
“ပထမဦးဆုံးေျပာခ်င္တဲ့ အခ်က္က ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ျမန္မာကြန္ပ်ဴတာအသင္းခ်ဳပ္ရဲ႕ ႀကီးၾကပ္မႈေအာက္မွာ ကြန္ပ်ဴတာသုံး ျမန္မာစာစနစ္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ျခင္းအဖြဲ႕ Myanmar Unicode and National Language Processing Research Center လို႔ေခၚတဲ့ အမ်ားအေခၚ NLP ဆိုတာ ရွိၿပီးသားဆိုတာ သိထားေစခ်င္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံေတာ္အဆင့္အေနနဲ႔ အေကာင္အထည္ေဖာ္ေနတဲ့အဖြဲ႕လည္းျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာ NLP က အခုဆိုရင္ Myanmar 1, Myanmar 2, Myanmar 3 ဆိုတဲ့ စံအတိုင္း (Unicode 5.1.0) တီထြင္ဖန္တီးခဲ့ေပးၿပီးလို႔ ဝန္ႀကီး ဌာနဆိုင္ရာေတြမွာေတာင္ အသုံးျပဳေနၾကပါၿပီ။ ႏိုင္ငံေတာ္ကအသိအမွတ္ျပဳထားတဲ့ ယူနီကုတ္စနစ္ကို မၾကာမီ ထြက္မယ့္ Windows 8 မွာပါလာေတာ့မယ္လို႔လည္း သိရပါတယ္။
ယခု “စံျမန္မာ” က လုပ္ထားတဲ့ ယူနီကုတ္ဟာ ျမန္မာစံလားဆိုတာ ကၽြန္ေတာ္ေျပာေနတာထက္ ယူနီကုတ္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ၁၉၉၉ ခုႏွစ္ေလာက္ကတည္းက “ျမေစတီ” ဆိုတဲ့ ယူနီကုတ္ကို တီထြင္ခဲ့ၿပီး ယေန႔တိုင္ စံအတိုင္းျမန္မာယူနီကုတ္ ေပၚေပါက္ေရးအတြက္ စြမ္းေဆာင္ႀကိဳးပမ္းေနတဲ့ ကိုေငြထြန္းကို ေတြ႕ဆုံ ေမးျမန္းခဲ့တာေလး ျပန္လည္မၽွေဝလိုပါတယ္။
ကၽြန္ေတာ္ပညာရွင္မဟုတ္ပါ။ စာပဲေရးတတ္ပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္ သိခ်င္တဲ့ “စံျမန္မာ” ဟာ “ျမန္မာစံ” လားဆိုတာ ကိုေငြထြန္းနဲ႔ေတြ႕ဆုံခန္းေလးကို ေလ့လာ ၾကည့္ေစခ်င္ပါတယ္။

ေမး - စံျမန္မာပြဲ က်င္းပတဲ့ေန႔က ကိုေငြထြန္းကို မေတြ႕ဘူး။ ဒါေၾကာင့္ စံျမန္မာနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ ကိုေငြထြန္းရဲ႕ အျမင္ကိုသိခ်င္ပါတယ္။
 ေျဖ- ဟုတ္ပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္ ႏိုင္ငံျခားခရီးစဥ္ တစ္ခုမွာ ေရာက္ေနလို႔ မတက္ျဖစ္တာပါ။ အရမ္းတက္ခ်င္ခဲ့တဲ့ ပြဲပါ။
စံျမန္မာဟာ အၾကမ္းအားျဖင့္ Implementation အရမ္းေကာင္းတယ္။ ဒါေပမယ့္ ကၽြန္ေတာ္တို႔မွာက ယူနီကုတ္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး standard ဆိုတာရွိၿပီးသားဗ်။ Standard အတိုင္းမလိုက္နာတဲ့အခါက်ေတာ့ လုပ္ထားတာေတြ ဘယ္ေလာက္ေကာင္းတယ္ေျပာေျပာ ေလယာဥ္ပ်ံႏွစ္စီး တြဲထားသလို ျဖစ္ေနတယ္။
ဆိုလိုတာက ကားႏွစ္စီးတြဲေမာင္းလို႔ရတယ္၊ သေဘၤာလည္း ႏွစ္စီးတြဲေမာင္းလို႔ရတယ္။ ရထားမွာလည္း ၁၀ တြဲ ေလာက္ေတာင္ တြဲလို႔ရေသးတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေလယာဥ္ပ်ံက်ေတာ့ ႏွစ္စီးတြဲဖို႔ မျဖစ္ႏိုင္ဘူး။ ႏွစ္ထပ္ ဆိုရင္ေတာ့ ရေကာင္းရမယ္ေပါ့။ ေလထဲမွာပ်ံရင္ ေလထဲက standard ကို လိုက္နာရမယ္။ ေလယာဥ္ ႏွစ္စီးတြဲလိုက္ရင္ သီအိုရီအရ လူမ်ားမ်ားဆန္႔တယ္ဆိုေပမယ့္ လက္ေတြ႕မွာေတာ့ မျဖစ္ႏိုင္ဘူး။
တကယ္ဆိုရင္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ျမန္မာစာအရ သူတို႔ေျပာတဲ့သေဘာက မွန္ႏိုင္တယ္။ နည္းပညာအရလည္း သူတို႔လုပ္တာေကာင္း ႏိုင္တယ္။ ဒါေပမယ့္ အက်ိဳးမရွိႏိုင္ဘူး။ သူ႕ ျမန္မာစာပုံစံက ကိုးရီးယား၊ တ႐ုတ္၊ ဂ်ပန္ ပုံစံေတြကို မွီျငမ္းထားတယ္လို႔ေျပာတယ္။ ကိုရီးယားေတြမွာလည္း ဗ်ည္းေတြ၊ သရေတြ ရွိတယ္။ သူတို႔က ဗ်ည္း၊ သရေတြကိုမယူဘဲ စာလုံးေတြကို တ႐ုတ္စာေရးသလိုေရးလိုက္တယ္။
အၾကမ္းဖ်င္းေျပာရရင္ storage သက္သာတယ္လို႔ေျပာေပမယ့္ အဲဒီ storage ကိုလိုက္ၿပီးေတာ့ Index လုပ္ဖို႔၊ ေနာက္ပိုင္းမွာ processing လုပ္ဖို႔ေတာ့ မျဖစ္ႏိုင္ဘူး။ ဘယ္အဆင့္မွာ ရပ္သြားမလဲဆိုရင္ စာ႐ိုက္ရင္ ႐ိုက္တဲ့ဟာေပၚလာမယ္၊ ေပၚလာ တဲ့စာကို ေနာက္တစ္ေယာက္ဆီ ပို႔လို႔ရမယ္၊ သူ႕စာ႐ိုက္စနစ္ အျခားတစ္ဖက္မွာ ရွိေနရင္ အဲဒီစာေတြ ျပန္ေပၚမယ္ဆိုတဲ့ အဆင့္ပါ။
ကၽြန္ေတာ္တို႔ေတြက Globally Interchange လုပ္ေနေတာ့၊ ဥပမာ domain name လိုဟာမ်ိဳးမွာ သူ႕စာ႐ိုက္ စနစ္နဲ႔ ႐ိုက္ထည့္ဖို႔ မျဖစ္ႏိုင္ေတာ့ဘူး။ “ေက်ာင္း” ဆိုတဲ့ စာလုံးတစ္လုံးေပၚဖို႔ သူတို႔ စာ႐ိုက္စနစ္နဲ႔ layer ေပါင္းမယ္ဆိုရင္ ျဖစ္ႏိုင္ေျခ ၅ မ်ိဳးေလာက္ရွိသြားမယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ နည္းပညာအရေျပာရမယ္ဆိုရင္ေတာ့ စံျမန္မာကို တီထြင္မႈတစ္ခုအေနနဲ႔ ေကာင္းတယ္လို႔လက္ခံတယ္။ တီထြင္မႈတစ္ခုဟာ ပိုၿပီး အလုပ္႐ႈပ္ ေစတယ္ဆိုရင္ေတာ့ မေကာင္းဘူးေပါ့။ တီထြင္လိုက္မွ စြမ္းအင္ေတြအရမ္းထုတ္ေနရရင္ေတာ့ ထူးျခားလာ မယ္လို႔မထင္ဘူး။
ေ႐ႊကို Chemical နည္းနဲ႔ ျဒပ္ေတြေပါင္းၿပီး ထုတ္ရင္လည္းရတယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီနည္းဟာ ေ႐ႊသြား တူးတာထက္ ပိုၿပီး ကုန္က်မႈမ်ားတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း ေ႐ႊတူးေနၾကတာေပါ့။ စံျမန္မာဟာ မိုဘိုင္းဖုန္း ေတြမွာ သုံးလို႔အရမ္းအဆင္ေျပႏိုင္တယ္။ ကြန္ပ်ဴတာမွာ storage ျပႆနာေၾကာင့္ စံအတိုင္းသတ္မွတ္ထားတဲ့ ယူနီကုတ္ကို မသုံးသင့္ဖူးေျပာရင္ မမွန္ဘူး။ ခုေခတ္မွာ storage ဟာ ျပႆနာမဟုတ္ဘူး။ ေဒတာေတြကို Cloud မွာေတာင္ သြားသိမ္းထားႏိုင္တဲ့ေခတ္ေရာက္လာၿပီ။

ေမး - လူတိုင္းသုံးႏိုင္ေအာင္ လုပ္ဖို႔ပဲလိုတယ္။ လြယ္ေအာင္လုပ္ေပးမယ္။ လြယ္သြားလို႔ Standard အတိုင္းျဖစ္ခ်င္မွလည္းျဖစ္မယ္။ လြယ္ဖို႔အေရးႀကီးတယ္ဆိုတာ မွန္ႏိုင္ပါသလား။
 ေျဖ- လြယ္ရင္ေတာ့ေကာင္းတာေပါ့။ ဒါေပမယ့္ လြယ္ေအာင္လုပ္ႏိုင္တဲ့နည္းေတြ အမ်ားႀကီးပါ။ အလြယ္လမ္း ကိုခ်ည္းလိုက္ေနၾကမွာလား။ ေရရွည္အက်ိဳးမၾကည့္ၾကေတာ့ဘူးလား။
ဥပမာ ပစၥည္းတစ္ခုကိုဝယ္တယ္။ အဲဒီပစၥည္းက standard အတိုင္းျဖစ္ခ်င္မွ ျဖစ္မယ္။ ပစၥည္းက ခဏေလးနဲ႔ပ်က္တယ္။ အဲဒီလိုပစၥည္းမ်ိဳးကိုသုံးမွာလား၊ standard နဲ႔လည္း ကိုက္ညီၿပီး ၾကာၾကာအသုံးခံတာ မ်ိဳးကိုေ႐ြးမွာလား။ ေနာက္တစ္ခ်က္ၾကည့္ရင္ လူေတြအမ်ားႀကီး လက္မခံဘူး၊ သုံးလည္း မသုံးႏိုင္ၾကဘူး။ ခက္တာမွန္ေပမယ့္ ေကာင္းတဲ့ဘက္ကၾကည့္ရင္ ႏိုင္ငံတကာ စံျဖစ္ေနတယ္။ ခက္တယ္ဆိုတာ မသိေသးလို႔၊ နားမလည္ေသးလို႔။ ေနာက္ပိုင္း တျဖည္းျဖည္း လြယ္လာႏိုင္ပါတယ္။
ယူနီကုတ္လည္း ၾကည့္ပါလား။ ထြက္စက ခက္တယ္။ ခုခ်ိန္မွာ ယူနီကုတ္က အခက္အခဲမရွိေတာ့ဘူး။ ဒီလိုပဲ တျဖည္းျဖည္း upgrade လုပ္သြားရတယ္။ ဒီလို ခက္တယ္ဆိုေပမယ့္ စံအတိုင္းျဖစ္တာကို သုံးမွာလား၊ ခုလြယ္ၿပီး ေနာက္မွ ပို႐ႈပ္သြားႏိုင္တာကို ေ႐ြးခ်ယ္မွာလား ဆုံးျဖတ္သင့္ပါတယ္။
အရာရာတိုင္းမွာ အားသာခ်က္၊ အားနည္းခ်က္ေတြရွိပါတယ္။ လြယ္တာကို လက္ခံၿပီး သုံးေနၾကတာ ေတြရွိသလို၊ မွန္တာ၊ စနစ္က်တာ၊ စံျဖစ္တာေတြကိုမွ သုံးေနၾကသူေတြလည္းရွိတယ္။ ေရတိုကို မၾကည့္ပါနဲ႔။ လြယ္တယ္ဆိုတာ တစ္ခ်ိန္မွာ ခက္ခဲလာႏိုင္ေတြနဲ႔ ဖြဲ႕စည္းထားတယ္ဆိုတာ သေဘာေပါက္ေစခ်င္ပါတယ္။ ေနရာတိုင္း မလြယ္ႏိုင္ပါဘူး။
မၾကာမီ မိုက္ခ႐ိုေဆာ့ဖ္က ျမန္မာယူနီကုတ္ကို အသိအမွတ္ျပဳၿပီးထည့္သြင္းေပးလိုက္ရင္ စံမဟုတ္တဲ့ စာေတြသြားၿပီ။ ဘာမွ ဖတ္လို႔ရေတာ့မွာ မဟုတ္ဘူး။ ခုလည္း Apple မွာ အဲဒီ စံမဟုတ္တာေတြ ဖြင့္လို႔ မရဘူး။ လက္ရွိ Windows မွာ ျမန္မာစာကိုမသတ္မွတ္ေပးေသးေတာ့ စံမဟုတ္တာေတြ ဖတ္လို႔ရေနဦးမွာပဲ။ Apple နဲ႔ Linux ေတြမွာ မရႏိုင္ေတာ့ဘူး။
ေနာက္တစ္ခုက standard တစ္ခုက တစ္ခုကို ေျပာင္းမယ္ဆိုရင္ အဲဒီ standard က ဘယ္ေလာက္ ခိုင္မာသလဲဆိုတာ တြက္ဆႏိုင္ရမယ္။ နည္းပညာတစ္ခုတည္းနဲ႔ ၾကည့္လို႔မရဘူး။ လူေတြရဲ႕ လက္ခံႏိုင္မႈ လည္းလိုတယ္။ ပစၥည္းတစ္ခုကို အေျခအေနမ်ိဳးစုံမွာ သုံးႏိုင္ရင္ ေကာင္းတာေပါ့။ ကိုယ့္စက္မွာ သုံးလို႔ရၿပီး အျခားစက္နဲ႔ ဖြင့္ၾကည့္လို႔မရဘူးဆိုရင္ မဟုတ္ေသးဘူး။
ကၽြန္ေတာ္တို႔ ယူနီကုတ္မွာက Character Point က ၁၀၀ ေက်ာ္ပဲသတ္မွတ္ထားတယ္။ Character Point ကို ၅၀၀၀ ထည့္ရမယ္ဆိုရင္ မ်ားသြားၿပီ။ ဒါေတာင္ ျမန္မာစာတစ္မ်ိဳးပဲရွိေသးတယ္။ အျခား ရွမ္း၊ ကရင္၊ မြန္စာေတြ မပါေသးဘူး။ ျမန္မာမွာ ၅၀၀၀၊ ကရင္မွာ ၅၀၀၀၊ ရွမ္းမွာ ၁၀၀၀၀ ေလာက္ Code Point ေတြလိုက္လုပ္ ေနရရင္ စဥ္းစားသာၾကည့္ေတာ့။

ေမး - ထိုင္းႏိုင္ငံမွာလည္း ယူနီကုတ္ဆိုတာ တစ္မ်ိဳးတည္းမဟုတ္ဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ယူနီကုတ္ အမ်ားႀကီး ျဖစ္ေနတာ ျပႆနာမဟုတ္ဘူးဆိုတာ ဟုတ္ပါသလား။
ေျဖ- ထိုင္းမွာ ယူနီကုတ္တစ္မ်ိဳးတည္းမဟုတ္ဘူး ဆိုတာ မွန္ပါတယ္။ ဘာသာတိုင္းလိုလိုမွာ ယူနီကုတ္ ကြဲျပားမႈေတြ ရွိႏိုင္ပါတယ္။ သူတို႔က မတူညီဘူးဆိုေပမယ့္ standard က်ေတာ့ သူတို႔မွာ ႏွစ္ခုမရွိဘူး။ ကိုယ့္ဘာ သာစကားအတြက္ သတ္မွတ္ေပးထားတဲ့ standard အတိုင္းလိုက္နာၾကတယ္။
ဥပမာ ထိုင္းမွာ IBM ကႀကိဳလုပ္ထားတဲ့ ယူနီကုတ္ ရွိတယ္။ ယူနီကုတ္စံအတိုင္းေပၚလာေတာ့ အဲဒီစံနဲ႔ လိုက္ေလ်ာညီေထြျဖစ္ေအာင္ လုပ္ၾကတယ္။ Standard တစ္ခုကို ထပ္ထြင္ခ်င္ ထြင္လို႔ရတယ္။ ဒါေပမယ့္ သတ္မွတ္ေပးထားတဲ့ standard character point ေတြကို ဝင္မသုံးနဲ႔ေပါ့။ ကိုယ့္နည္းကိုယ့္ဟန္နဲ႔ ထြင္သုံးလို႔ရပါတယ္။ ထိုင္းကလူေတြ တီထြင္တယ္ဆိုတာ သတ္မွတ္ထားတဲ့ယူနီကုတ္ေနရာမွာ သြားလုပ္ၾကတာမဟုတ္ဘူး။ ေနရာတစ္ခုမွာ သြားခြဲ ထားၾကတာ။
IBM နဲ႔ Microsoft ကတီထြင္ထားၾကတဲ့ ယူနီကုတ္ဟာ ထိုင္းမွာသတ္မွတ္ေပးထားတဲ့ ယူနီကုတ္ထက္ သာတယ္။ ဒါေပမယ့္ ကုမၸဏီကတီထြင္ထားတာကိုသုံးရင္ language တစ္ခုပဲရမယ္။ Language အမ်ားႀကီးမွာ သုံးလို႔မရဘူး။ ယူနီကုတ္ဆိုတာ language အမ်ားႀကီးနဲ႔ သုံးႏိုင္ရမယ္။ Font level, Input level ေလာက္နဲ႔ ရပ္ေနလို႔ မရဘူး။ Language level ေလာက္အထိကို တက္ႏိုင္မွ ယူနီကုတ္ဆိုတာေအာင္ျမင္မယ္။

ေမး - စံျမန္မာကို ျမန္မာစံအေနနဲ႔ သတ္မွတ္လို႔ ရႏိုင္မလား
ေျဖ- ခုခ်ိန္မွာ စံဆိုတာ ယူနီကုတ္တစ္ခုတည္းရွိတယ္။ တရားဝင္ထုတ္ၿပီး၊ တရားဝင္သုံးေနၾကတယ္။ က်န္တာ ေတြကို စံလို႔မေျပာႏိုင္ဘူး။ သူတို႔က စံလို႔ေျပာရင္ သူတို႔အဝန္း အဝိုင္းမွာသုံးတဲ့ စံပဲျဖစ္မယ္။ လူတိုင္းသုံးႏိုင္တဲ့ စံေတာ့ မျဖစ္ႏိုင္ဘူး။
စံတစ္ခုကေန ေနာက္စံတစ္ခုကို ေျပာင္းသုံးဖို႔ဆိုတာ ေနာက္ထပ္ ၁၀ ႏွစ္ ေလာက္ၾကာေကာင္းၾကာႏိုင္တယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔က ျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္ စံတစ္ခုအေနနဲ႔ သတ္မွတ္ႏိုင္ဖို႔ လုပ္လာတာႏွစ္ေတြ အမ်ားႀကီး ၾကာသြားၿပီ။ ဒါေတာင္ ခုထိ စံအျဖစ္ မသတ္မွတ္ႏိုင္ေသးဘူး။
မိုက္ခ႐ိုေဆာ့ဖ္ကထုတ္မယ့္ Windows 8 Beta မွာ ျမန္မာယူနီကုတ္ပါေတာ့မယ္။ အဲဒါ standard အတိုင္း သတ္မွတ္ထားတဲ့ ယူနီကုတ္ပဲ။ ေနာက္ထပ္ ဦးေႏွာက္အေျခာက္ခံၿပီး ယူနီကုတ္ထပ္လုပ္ေနစရာ မလိုပါဘူး။ အသစ္ထပ္ထြင္ေနစရာ မလိုပါဘူး။ Standard အတိုင္းလိုက္နာႏိုင္ရင္ ယူနီကုတ္လို႔ေျပာ၊ မလိုက္နာႏိုင္ရင္ ယူနီကုတ္လို႔ မေျပာနဲ႔ေပါ့။

၂၁ ရာစု စာသင္ခန္း အခင္းအက်င္း




၂၁ ရာစုစာသင္ခန္းဆိုတာ ကြန္ပ်ဴတာေတြ၊ မိုဘိုင္းဖုန္းေတြ၊ တက္ဘလက္ေတြယူလာရင္ ၿပီးၿပီလို႔ မယူဆသင့္ဘူး။ ယေန႔ေခတ္ စာသင္ခန္းေတြ တည္ေဆာက္ဖြဲ႕စည္းမႈေတြမွာ နည္းပညာတပ္ဆင္ေရး၊ နည္းပညာ အေထာက္အကူျပဳေရး၊ နည္းပညာျဖင့္ သင္ယူမႈထိေရာက္ေစေရးဆိုတာေတြကို ထည့္သြင္း စဥ္းစား လာၾကတယ္။ အနာဂတ္အတြက္ စာသင္ခန္းေတြတည္ေဆာက္မယ္ဆိုရင္ ဘာေတြကို ထည့္သြင္းစဥ္းစားသင့္ ပါသလဲ။

၁။ ႐ုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာမွ စတင္ျခင္း
စာသင္ခန္းအမိုး ျမင့္မားရမယ္။ အလင္းေရာင္ လုံေလာက္စြာရျခင္း၊ အလင္းေရာင္ အနည္း၊ အမ်ားကို အလြယ္တကူထိန္းခ်ဳပ္ ႏိုင္ျခင္းရွိရမယ္။ တံခါးပိတ္စာသင္ခန္းထက္ တံခါးဖြင့္ စာသင္ခန္းျဖစ္ရမယ္။ စာသင္ခန္း ဆိုတာ တစ္ေျပးညီထက္ နိမ့္ရာမွ ျမင့္သြားတဲ့ အေနအထားမ်ိဳးျဖစ္ရမယ္။ ေက်ာင္းသားနဲ႔ ဆရာ အလြယ္တကူ ဝင္ထြက္သြားလာ၊ ကူးလူးႏိုင္ေအာင္ စာသင္ခုံေတြကို စီစဥ္ထားရမယ္။
နည္းပညာကိုထည့္သြင္းျခင္းဟာ ဒုတိယအဆင့္ျဖစ္သင့္ၿပီး၊ နည္းပညာေတြေရာက္လာရင္ဆိုတဲ့အဆင့္ကို ပထမဦးစားေပး စီစဥ္ထားရမယ္။ စာသင္ခန္းကို ပုံစံအမ်ိဳးမ်ိဳး စိတ္ႀကိဳက္ေျပာင္းေ႐ႊ႕ သင္ၾကားႏိုင္ေအာင္ စာသင္ခုံေတြကို စီစဥ္ထားႏိုင္ရမယ္။

၂။ စာသင္ခန္းဆိုတာ လင္းေနရမယ္
အစဥ္အလာေက်ာင္းေတြမွာ blackboard ဟာ အဓိက ဆုံခ်က္ျဖစ္တယ္။ ၂၁ ရာစုမွာ blackboard ကေန whiteboard ေတြျဖစ္လာတယ္။ ပ႐ိုဂ်က္တာေတြသုံးလာတယ္။ အလင္းေရာင္ဆိုတာ ပ႐ိုဂ်က္တာသုံးလို႔ မလိုအပ္ခ်ိန္မွာ ေခတၱမွိန္ထားတာပဲျဖစ္ရမယ္။ ေျမျဖဴအစား remote control ေတြက အေရးပါလာလိမ့္မယ္။

၃။ တစ္ေယာက္ထိုင္ထက္ အမ်ားထိုင္ စာသင္ခုံေတြျဖစ္ရမယ္
ေက်ာင္းသားတစ္ေယာက္ စားပြဲတစ္လုံး၊ ကုလားထိုင္တစ္လုံးဆိုတဲ့ေခတ္ကုန္ၿပီ။ ၂၁ ရာစုမွာ စုေပါင္းထိုင္၊ စုေပါင္းေဆြးေႏြး၊ စုေပါင္းအေျဖရွာဖို႔လိုတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အဖြဲ႕လိုက္ထိုင္ႏိုင္ေအာင္ စီစဥ္ေပးဖို႔လိုတယ္။ ပစ္စဘတ္တကၠသိုလ္မွာ စာသင္ခုံေတြကို လျခမ္းပုံစံ စီထားတယ္။ တစ္ဖြဲ႕မွာ ၆ ေယာက္ထိုင္ရတယ္။ စာသင္ခုံ အလုံအေလာက္ျဖစ္ဖို႔ အေရးႀကီးတယ္။

၄။ သင္ႏိုင္သူ အလုံအေလာက္ရွိရမယ္
ဆရာေတြရဲ႕အခန္းက႑ကိုေတာ့ ခ်က္ခ်င္းေဖ်ာက္ႏိုင္ဦးမယ္ မထင္ပါဘူး။ စာသင္ခန္း၊ စာသင္ခုံ၊ စာသင္ဆရာ၊ သင္ေထာက္ကူပစၥည္း၊ ကြန္ပ်ဴတာ အလုံအေလာက္ရွိရမယ္။ စာသင္ခန္းတိုင္းမွာ လက္မ ၇၀ HD LCD multi-touch TV သို႔မဟုတ္ ေမာ္နီတာတစ္လုံးရွိရမယ္။
လူတိုင္း ကြန္ပ်ဴတာမကိုင္ႏိုင္ရင္လည္း ကြန္ပ်ဴတာနဲ႔ အကၽြမ္းဝင္ႏိုင္တဲ့ နည္းပညာတစ္ခုကို လူတိုင္းရရွိႏိုင္ေအာင္ ဖန္တီးေပးထားရမယ္။ သင္ႏိုင္သူဆိုရာမွာ သင္ႏိုင္တဲ့ဆရာအျပင္ နည္းပညာကိုလည္း ဆရာကိုယ္စားသုံးႏိုင္တာကို သတိျပဳရမယ္။
         
၅။ အလြယ္ဆုံးနဲ႔ အထိေရာက္ဆုံးျဖစ္ေအာင္ ႀကံေဆာင္မယ္
Laptop ေတြ၊ iPad ေတြကိုင္လာမယ္ဆိုရင္ ဖတ္စာအုပ္ေတြ၊ စာ႐ြက္ေတြ၊ စကၠဴေတြမလိုေတာ့ဘူး။ အစပိုင္းမွာ ေက်ာင္းသားေရာ၊ ေက်ာင္းပါ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈတစ္ခု ႀကီးမားစြာလုပ္လိုက္ရမယ္။ အေမရိကန္ တကၠသိုလ္ေတြမွာ laptop မပါ ေက်ာင္းမလာရဆိုတာေတြ၊ ေက်ာင္းသားတစ္ေယာက္ iPad တစ္လုံးေက်ာင္းေတြ ထူေထာင္လာၾကၿပီ။
စိန္႔ လီယိုတကၠသိုလ္က ဆရာတိုင္း စာသင္ဖို႔လာရင္ USB သုံး flash drive ၅ ေခ်ာင္းေလာက္ယူလာရတယ္။ စာသင္ေနတုန္း ေက်ာင္းသားေတြဆီက အိမ္စာေတြကို drive ထဲ ထည့္ေပး ထားဖို႔ စာသင္ခန္းထဲမွာ သုံးၾကတယ္။ စာသင္ခန္းထဲက စာသင္ခုံတိုင္းမွာ လၽွပ္စစ္ဓာတ္အား ရႏိုင္တဲ့ ပါဝါခုံေတြတပ္ဆင္ထားေပးတယ္။

၆။ ဆရာ-ေက်ာင္းသားဆက္သြယ္ေရးဆိုတာ အခ်ိန္မေ႐ြး၊ ေနရာမေ႐ြးျဖစ္ေနရမယ္
အစဥ္အလာေက်ာင္းေတြမွာက ေက်ာင္းလႊတ္လိုက္ရင္ ဆရာနဲ႔ ေက်ာင္းသား ဆက္ဆံေရးဟာ ၿပီးဆုံး သြားတတ္တယ္။ ၂၁ ရာစုမွာ အြန္လိုင္း၊ အင္တာနက္၊ အီးေမးလ္ေတြဆိုတာ ဆရာနဲ႔ေက်ာင္းသားအတြက္ အခ်ိန္အကန္႔အသတ္မရွိ ဆက္သြယ္ႏိုင္လာတယ္။ ေက်ာင္းဆိုတာ လူမႈေရးနဲ႔ အသင္းအဖြဲ႕မ်ားအသြင္ လာေရာက္ လႈပ္ရွားဖို႔ ေနရာတစ္ေနရာလို႔ သတ္မွတ္လာၾကတယ္။
အားကစားလုပ္ခ်င္လို႔၊ သူငယ္ခ်င္း ေတြနဲ႔ေတြ႕ခ်င္လို႔၊ လူမႈေရးလုပ္ငန္းေတြလုပ္ခ်င္လို႔ ေက်ာင္းကိုလာတာ။ ဘာေတြဖတ္ရမယ္၊ ဘာေတြ လုပ္ရမယ္ဆိုတာ ဆရာက အြန္လိုင္းကတစ္ဆင့္ ၫႊန္ၾကားၿပီးသား။ ေက်ာင္းသားကလည္း အြန္လိုင္းက ပို႔ၿပီးေနၿပီ။ ေက်ာင္းဆိုတာ စာသင္ဖို႔လာတယ္ဆိုတဲ့သေဘာထက္ ပိုတဲ့ အသြင္ေဆာင္လာတယ္ဆိုတာ မ်က္ေမွာက္ေခတ္ ဆရာေတြ သေဘာေပါက္သင့္တယ္။
ေျပာင္းလဲမႈေတြကို ေျပာင္းလဲႏိုင္တဲ့ ေနရာေတြမွာ ေျပာင္းလဲသင့္သေလာက္ ေျပာင္းလဲေနၾကပါတယ္။ ေခတ္ စနစ္ရဲ႕ လိုအပ္ခ်က္အရ အမီလိုက္ႏိုင္မွ ေခတ္မီဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေအာင္ လုပ္ႏိုင္ပါလိမ့္မယ္။ ပါးစပ္ကေအာ္၊ ဆိုင္းဘုတ္ေတြနဲ႔ေၾကာ္ျငာ႐ုံနဲ႔ အလိုလိုေတာ့ ေရာက္မသြားႏိုင္ဘူးဆိုတာ သိထားၾကရမယ္။
အိုင္စီတီျဖင့္ ေခတ္မီေအာင္ လုပ္ေနၾကတယ္ဆိုတာ အေျပာမဟုတ္၊ အလုပ္နဲ႔ လက္ေတြ႕ျပႏိုင္မွ ရပါတယ္။

Thursday, March 22, 2012

ျပန္ၾကားေရး ၀န္ၾကီးဌာနကို ဖ်က္သိမ္းလိုက္



"မီဒီယာဖြ႔ံျဖိဳးတိုးတက္ေစခ်င္တယ္၊ စတုတၳမ႑ိဳင္ ၾကံ့ခိုင္ေစခ်င္တယ္ဆိုရင္၊ မီဒီယာဖြံ႔ျဖိဳးတိုးတက္ေအာင္၊ လုပ္ကိုင္ႏိုင္တဲ့ အေျခအေနကို ဖန္တီးေပးဖို႔ပဲ ျဖစ္တယ္။ မီဒီယာေတြကို ထပ္ျပီးေတာ့ ခ်ဳပ္ကိုင္ဖို႔ မလုပ္သင့္ဘူး"

ျပန္ၾကားေရး၀န္ၾကီးဌာနႏႇင့္ ကုလသမဂၢ ပညာေရး၊ သိပၸံႏႇင့္ ယဥ္ေက်းမႈအဖြဲ႔ (UNESCO) တို႔ ပူးေပါင္းျပီး Conference on Media Development in Myanmar အလုပ္႐ံု ေဆြးေႏြးပြဲကို မတ္လ ၁၉ရက္ႏႇင့္ ၂၀ရက္ေန႔တြင္ ရန္ကုန္ျမိဳ႕ရႇိ ခ်ာထရီယမ္ ဟိုတယ္၌ ျပဳလုပ္ခဲ့ပါသည္။ အဆိုပါ အလုပ္႐ံု ေဆြးေႏြးပြဲအေပၚ အျမင္မ်ားႏႇင့္ အစိုးရမႇ ေရးဆြဲျပ႒ာန္းရန္ ျပင္ဆင္ေနေသာ ပံုႏႇိပ္မီဒီယာဥပေဒႏႇင့္ ပတ္သက္ျပီး ၀ါရင့္ သတင္းစာဆရာ လူထုဦးစိန္၀င္းအား ေမးျမန္းထားခဲ့သည္မ်ားကို ေဖာ္ျပလိုက္ပါသည္။

ေမး - မတ္လ ၁၉၊ ၂၀ မႇာ Conference on Media Development in Myanmar အလုပ္႐ံုေဆြးေႏြးပြဲကို ရန္ကုန္မႇာ လုပ္ခဲ့ပါတယ္။ လုပ္တဲ့အခါမႇာ ျပည္တြင္းက လူတစ္ခ်ိဳ႕ကို ေခၚတယ္။ ျပည္ပက လူတစ္ခ်ိဳ႕ကို ေခၚတယ္။ ျပန္ၾကားေရး ၀န္ၾကီးဌာနနဲ႔ UNESCO တို႔ ပူးေပါင္းျပီး လုပ္ခဲ့တယ္။ ႏိုင္ငံတကာ မီဒီယာ ေထာက္ပံ့ေရးအဖြဲ႔(IMS) လည္း ပါတယ္လို႔ သိရပါတယ္။ တပ္ထားတဲ့ ေခါင္းစဥ္ကေတာ့ Media Development in Myanmar လို႔ ဆိုပါတယ္။

သတင္းေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမႇာ ေဖာ္ျပခဲ့တာကေတာ့ ေဆြးေႏြးပြဲက ရလာတဲ့ အၾကံျပဳခ်က္ေတြကို ပံုႏႇိပ္မီဒီယာ ဥပေဒအတြက္ ဒုတိယမူၾကမ္း ေရးဆြဲတဲ့ေနရာမႇာ ထည့္သြင္းမယ္လို႔ ေဖာ္ျပထားၾကပါတယ္။ အခု ပံုႏႇိပ္မီဒီယာ ဥပေဒအတြက္ ဒုတိယမူၾကမ္း ေရးဆြဲတဲ့အခါမႇာ ပိုျပီးျပည့္စံုေအာင္ ျပည္တြင္း၊ ျပည္ပကလူေတြကို ဖိတ္ေခၚျပီး အခုလိုမ်ိဳး Conference လုပ္တာ ျဖစ္တယ္လို႔ ျပန္ၾကားေရး၀န္ၾကီးက မဇၩိမသတင္းဌာန အင္တာဗ်ဴးမႇာ ေျဖထားတာ ဖတ္ရပါတယ္။ ဆရာ့ အျမင္ကေရာ ဘယ္လိုရႇိပါသလဲ။

ေျဖ - ဆရာလည္း ဒီဟာကို ဖတ္ၾကည့္လိုက္တယ္။ ဖတ္ၾကည့္လိုက္ေတာ့ Conference ေခါင္းစဥ္က ဘာလဲဆိုေတာ့ Media Development in Myanmar ၊ ျမန္မာ မီဒီယာေလာက ဖြံ႔ျဖိဳးတိုးတက္ေရး ဆိုတဲ့ေခါင္းစဥ္နဲ႔ လုပ္တာျဖစ္တယ္။ လာျပီး ေတာ့ ဖတ္ၾကားတဲ့ ျပည္ပက ပုဂၢိဳလ္ေတြကလည္း မီဒီယာဖြံ႔ျဖိဳး တိုးတက္ေရးအတြက္ပဲ ေျပာသြားၾကပါတယ္။ Media Law ဆိုတာက အစိုးရဘက္က ဖတ္တဲ့ စာတမ္းေတြမႇာပဲ သြားပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ ဒီ Conference ဟာ ေရာင္ေတာ္ျပန္နဲ႔ ေရာတဲ့ Conference လို႔ပဲ ဆရာက သတ္မႇတ္တယ္။ မီဒီယာ ဥပေဒေတြ၊ ဥပေဒအမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ သူတို႔က ထိန္းခ်ဳပ္ဖို႔ လုပ္ကိုင္ၾကတယ္။ ဥပေဒဆိုတဲ့ သေဘာကိုက ထိန္းခ်ဳပ္ဖို႔ပဲ။ ျပည္သူေတြရဲ႕ လြတ္လပ္ခြင့္ေတြ၊ ထိန္းခ်ဳပ္ဖို႔အတြက္ တည္ဆဲအစိုးရ တည္တည္ျငိမ္ျငိမ္နဲ႔ ရႇိဖို႔၊ သူတို႔ အာဏာတည္ျမဲဖို႔အတြက္ ေနာက္ ျပည္ သူလူထုကို ခ်ဳပ္ကိုင္ထားဖို႔ ဖိႏႇိပ္ထားဖို႔
လုပ္တဲ့ ဥပေဒေတြ ျဖစ္တယ္။ ဥပေဒေတြဟာ မရႇိလည္း မေကာင္း၊ ရႇိလည္း မေကာင္း သေဘာေဆာင္တယ္။ မရႇိလို႔လည္း မျဖစ္ဘူး။ သို႔ေသာ္ ရႇိရင္လည္းပဲ လိုတာထက္ပိုျပီး မ်ားလာရင္လည္း မေကာင္းဘူး။ ဥပေဒအနည္းဆံုး ရႇိတဲ့ ႏိုင္ငံဟာ ေအးခ်မ္းသာယာမႇာပဲ။ ဥပေဒ အမ်ားဆံုးရႇိတဲ့ ႏိုင္ငံဟာ ဘယ္ေတာ့မႇ ေအးခ်မ္းသာယာမႈ မရႇိဘူး။

ျပန္ၾကားေရး ၀န္ၾကီးဌာနအေနနဲ႔က သူတို႔ေျပာသလို မီဒီယာ ဖြံ႔ျဖိဳးတိုးတက္ေစခ်င္တယ္။ စတုထၳမ႑ိဳင္ ၾကံ့ခိုင္ေစခ်င္တယ္ဆိုရင္ မီဒီယာဖြံ႔ျဖိဳးတိုးတက္ေအာင္ လုပ္ႏိုင္ကိုင္ႏိုင္တဲ့ အေျခအေနကို ၀န္ၾကီးဌာနအေနနဲ႔က ဖန္တီးေပးဖို႔ပဲ ျဖစ္တယ္။ မီဒီယာေတြကို ထပ္ျပီးေတာ့ ခ်ဳပ္ကိုင္ဖို႔ မလုပ္သင့္ဘူး။ ဘာေၾကာင့္ မလုပ္သင့္လဲဆိုေတာ့ ရႇိတဲ့ ဥပေဒေတြကိုက သိပ္မ်ားေနပါျပီ။ အသေရဖ်က္မႈ၊ အစိုးရကို အၾကည္ညိဳပ်က္ေစမႈ ၊ ဆူပူေအာင္ လံႈ႕ေဆာ္ စည္း႐ံုးမႈ၊ အီလက္ထေရာနစ္ အက္ ဥပေဒ၊ ႐ံုးေတာ္ကို အၾကည္ညိဳ ပ်က္ေစမႈ စသည္အားျဖင့္ ဥပေဒေတြက အမ်ားၾကီး ရႇိပါတယ္။ အဲဒီ ဥပေဒေတြကို လိုခ်င္သလို ဆြဲဆန္႔လို႔လည္း ရတယ္။ ၾကိဳက္သလို က်ယ္ေအာင္ ပံုၾကီးခ်ဲ႕လို႔လည္း ရတယ္။ အဲဒီလို လုပ္ခဲ့ၾကလို႔လည္းပဲ ေရႇးေခတ္အဆက္ဆက္ကလည္းပဲ သတင္းစာေတြ အသေရဖ်က္မႈနဲ႔ တရားစြဲခံရတာေတြ၊ ပုဒ္မ ၅နဲ႔ ခ်ိတ္ပိတ္ခံရတာေတြ၊ အဖမ္းခံရတာေတြ အမ်ားၾကီး ရႇိခဲ့တယ္။ တကယ္တန္း သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ရႇိမႇ စတုထၳမ႑ိဳင္ဟာ ၾကံ့ခိုင္မယ္။ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ မရႇိဘူး၊ အမႇန္တရားကို ေဖာ္ထုတ္လို႔ မရဘူးဆိုရင္ စတုထၳမ႑ိဳင္ ဆိုတာလည္းပဲ အေျပာပဲ ရႇိမယ္။ လက္ေတြ႔ ဘာမႇ မရႇိဘူး။

လူတိုင္း လြတ္လပ္စြာ ေျပာၾကားခြင့္၊ လြတ္လပ္စြာ ေရးသားခြင့္၊ မိမိယံုၾကည္ခ်က္ကို လြတ္လပ္စြာ ကိုင္စြဲထားခြင့္၊ လြတ္လပ္စြာ စည္း႐ံုးလံႈ႕ေဆာ္ခြင့္ဆိုတာေတြကို အေျခခံဥပေဒကေန အာမခံခ်က္ ေပးထားျပီးသား။ လူသားတိုင္း ခံစားရမယ့္ အေျခခံ လူ႔အခြင့္အေရးျဖစ္တယ္။ အခု မီဒီယာဥပေဒေတြ လုပ္ျခင္းဟာ ဒီအေျခခံဥပေဒကို ဆန္႔က်င္ရာလည္း က်တယ္။ အေျခခံဥပေဒက ေပးထားတဲ့ အခြင့္အေရးကို တျခားဘယ္သူကမႇ ပိတ္ပင္တားဆီးလို႔ မရဘူး။ အေျခခံဥပေဒဟာ တိုင္းျပည္မႇာ အာဏာအရႇိဆံုး ျဖစ္တယ္။ အေျခခံဥပေဒက ေပးထားတဲ့ဟာကို ပိတ္ပင္ တားဆီးလုပ္လို႔ရႇိရင္ ပိတ္ပင္တားဆီး ခံရသူေတြက တရားစြဲလို႔ရတယ္။ ဒါ အေျခခံဥပေဒကို မေလးစား မလိုက္နာမႈ ႏိုင္ငံသားေတြရဲ႕အခြင့္အေရးကို ခ်ိဳးေဖာက္ရန္ ၾကံစည္မႈနဲ႔ တရားစြဲလို႔ရတယ္။

ေမး- ျပန္ၾကားေရး၀န္ၾကီး ေျပာသြားတဲ့ အထဲမႇာေတာ့ အသစ္ ျပန္လည္ေရးဆြဲေနတဲ့ ပံုႏႇိပ္မီဒီယာဥပေဒဟာ စာနယ္ဇင္းလြတ္လပ္ခြင့္ကို ပိတ္ပင္တားဆီးဖို႔ မဟုတ္ဘူး၊ စာနယ္ဇင္း လြတ္လပ္ခြင့္ကို မႇန္မႇန္ကန္ကန္ သံုးႏိုင္ဖို႔ လုပ္ေနတာလို႔ ေျပာပါတယ္။ ေနာက္ျပီး မီဒီယာဥပေဒကို စတင္ ကန္႔ကြက္စဥ္က မီဒီယာဥပေဒသမားေတြ ေျပာခဲ့ၾကတဲ့ ႏိုင္ငံတကာ လူ႔အခြင့္အေရး ေၾကညာစာတမ္း Article 19 ပါ အခြင့္အေရးေတြအတိုင္း လုပ္ဖို႔ ေျပာခဲ့တာေတြကိုလည္း ျပန္လည္ ေခ်ပခဲ့တာ ဖတ္ရပါတယ္။ ဥပမာ Article 19 ကို သံုးတဲ့အခါ Article 29 မႇာ ေဖာ္ျပထားတဲ့ အခ်က္ကို သတိထားဖို႔ ဆိုျပီး ေျပာလာပါတယ္။ ဒီလိုေျပာလာတဲ့ အေပၚမႇာေရာ ဆရာ့အျမင္က ဘယ္လိုရႇိပါသလဲ။

ေျဖ - လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖာ္ ေျပာၾကားခြင့္ ဆိုကတည္းက စကားလံုးက ရႇင္းေနျပီေလ။ ဒါ လြတ္လပ္ခြင့္ ပဲ။ အဲဒီ လြတ္လပ္စြာ ေျပာၾကားခြင့္ကို ထိန္းခ်ဳပ္တယ္ ဆိုကတည္းကိုက ဒီထိန္းခ်ဳပ္တဲ့ ဥပေဒဟာ မႇားေနျပီ။ ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံု အေျခခံဥပေဒကို ခ်ိဳးေဖာက္ရာ က်တယ္။ မေလးစားရာ က်တယ္။ လက္တစ္လံုးျခား လုပ္ျပီးေတာ့ ကိုယ္လိုခ်င္ရာ ဆြဲတဲ့သေဘာ ေရာက္တယ္။ ဆရာ့အေနနဲ႔ကေတာ့ ဒါကို လံုး၀လက္မခံဘူး။ ဒါဟာ လံုး၀ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒကို က်ဴးေက်ာ္ ေစာ္ကားမႈလို႔ပဲ သတ္မႇတ္တယ္။ မီဒီယာသမား တစ္ေယာက္အေနနဲ႔ကေတာ့ မီဒီယာကို ခ်ဳပ္ကိုင္ဖို႔လုပ္တဲ့ စည္းကမ္းဥပေဒ မႇန္သမွ်ကို ဆန္႔က်င္ရမႇာပဲ။ ဒီလို ဆန္႔က်င္တာ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုရင္ စတုထၳမ႑ိဳင္ ပီသေစခ်င္လို႔။ စတု ထၳမ႑ိဳင္ ပီပီသသ ထြန္းကားမႇ အဲဒီတိုင္းျပည္ဟာလည္းပဲ ေအးေအးခ်မ္းခ်မ္း သာသာယာယာနဲ႔ ထြန္းကား တိုးတက္လာႏိုင္တယ္။
စတုထၳမ႑ိဳင္ ေမႇာင္ခ်သြားျပီဆိုရင္ တိုင္းျပည္တစ္ခုလံုး ေမႇာင္ခ်တာနဲ႔ အတူတူပဲ။ ဒါေၾကာင့္ စတုထၳမ႑ိဳင္ကို ေမႇာင္ခ်တဲ့ ဥပေဒမႇန္သမွ်ကို ဆရာကေတာ့ ကန္႔ကြက္တယ္။

အဲဒီေတာ့ သတင္းမီဒီယာေတြကို မခ်ဳပ္ကိုင္ရဘူးလားလို႔ ေမးစရာ ရႇိတယ္။ မဟုတ္ပါဘူး။ ခ်ဳပ္ကိုင္ရမယ္။ စစ္သားေတြမႇာလည္း စစ္သားေတြ လိုက္နာဖို႔ စည္းကမ္း ဥပေဒေတြနဲ႔ ခ်ဳပ္ကိုင္တယ္။ ဆရာ၀န္ေတြမႇာလည္း ဆရာ၀န္ေတြ လိုက္နာဖို႔ စည္းကမ္း က်င့္၀တ္ေတြ ရႇိတယ္။ အလားတူပဲ ေက်ာင္းဆရာေတြမႇာလည္း ေက်ာင္းဆရာ က်င့္၀တ္ေတြနဲ႔ ခ်ဳပ္ကိုင္တယ္။ သတင္း မီဒီယာသမားကိုလည္း သတင္းမီဒီယာ က်င့္၀တ္ေတြ အမ်ားၾကီးရႇိပါတယ္။ ႏိုင္ငံအသီးသီးမႇာ ကိုယ့္ႏိုင္ငံနဲ႔ လိုက္ေလ်ာညီေထြျဖစ္တဲ့ သတင္းစာဆရာ က်င့္၀တ္ ဥပေဒေတြ၊ ႏိုင္ငံတုိင္း ႏိုင္ငံတိုင္းမႇာ ရႇိတယ္။ အဲဒီက်င့္၀တ္ေတြက သတင္းမီဒီယာေတြကို ထိန္းခ်ဳပ္ပါတယ္။ မလုပ္သင့္တာေတြ မလုပ္ဖို႔၊ မမႇန္မကန္တာေတြ မလုပ္ဖို႔၊ အက်င့္ စာရိတၲေတြ မေဖာက္ျပားဖို႔၊ ဒါေတြကို ထိန္းခ်ဳပ္ပါတယ္။ အဲဒီ ထိန္းခ်ဳပ္တဲ့ က်င့္၀တ္၊ စည္းကမ္းေတြကို သတင္းမီဒီယာသမားေတြက သာလွ်င္ ေရးဆြဲရပါတယ္။ ဆရာ၀န္ေတြရဲ႕ က်င့္၀တ္ကို ျမန္မာႏိုင္ငံ ဆရာ၀န္အသင္းကပဲ ေရးဆြဲတယ္။ ျပည္ထဲေရး ၀န္ၾကီးဌာနက ၀င္ဆြဲလို႔ မရဘူး။ ဥပေဒဌာနက ၀င္ဆြဲလို႔ မရဘူး။ ဆရာ၀န္ေတြရဲ႕ သေဘာသဘာ၀ကို ဆရာ၀န္ေတြမႇ သိတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔ ဆရာ၀န္ေတြအတြက္ က်င့္၀တ္ စည္းကမ္းေတြကို ဆရာ၀န္ေတြကပဲ ခ်မႇတ္ရတယ္။ အလားတူပဲ သတင္းမီဒီယာသမားေတြရဲ႕ သေဘာသဘာ၀ကို ေရႇ႕ေနခ်ဳပ္႐ံုးက ဘာမႇ နားမလည္ဘူး။ ျပည္ထဲေရး ၀န္ၾကီးဌာနဆိုရင္ နကန္းတစ္လံုး မသိဘူး။

ျပန္ၾကားေရး၀န္ၾကီးဌာနလည္း မသိပါဘူး။ ျပန္ၾကားေရး ၀န္ၾကီးဌာနသိတာက သတင္းေတြကို ဘယ္လို ခ်ဳပ္ကိုင္ရမလဲ ဆိုတာပဲ သိတယ္။ သတင္းမီဒီယာ ဖြံ႔ျဖိဳးေအာင္ ဘာလုပ္ရမလဲဆိုတာ သူတို႔မသိဘူး။ ဒါက သတင္း မီဒီယာသမားမႇ သိမယ္။ သတင္း မီဒီယာသမားကသာလွ်င္ ဒီက်င့္၀တ္ေတြ၊ စည္းမ်ဥ္းေတြကို ေရးဆြဲရမယ္။ ဒီဟာကို ျပင္ပကလူေတြ လာေရးဆြဲတာကို လံုး၀ လက္မခံဘူး။ ဒီလိုအဖြဲ႔အစည္းမႇာ ျပင္ပ ပုဂၢိဳလ္ေတြပါလည္း လက္မခံဘူး။ သတင္းမီဒီယာဟာ လြတ္လပ္တဲ့ သတင္းမီဒီယာသမားေတြပဲ ျဖစ္ရမယ္။ အစိုးရ သတင္းစာ ဆရာေတြ ပါလာတာ လက္မခံဘူး။

ေမး- Conference ဖြင့္ပြဲေန႔မႇာပဲ ျပန္ၾကားေရး၀န္ၾကီးက ေျပာခဲ့ပါတယ္။ မီဒီယာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြအတြက္ အဆင့္သံုးဆင့္ ခြဲျပီး လုပ္ေနတယ္။ ပထမအဆင့္က ေျဖေလ်ာ့ေပးမယ္။ ဒုတိယ အဆင့္က ၁၉၆၂ ပံုႏႇိပ္ထုတ္ေ၀ ဥပေဒကို ဖ်က္သိမ္းျပီး ပံုႏႇိပ္မီဒီယာ ဥပေဒေရး ဆြဲမယ္။ တတိယအခ်က္က ပံုႏႇိပ္မီဒီယာ ဥပေဒ ျပ႒ာန္းျပီး စာနယ္ဇင္းေတြ လြတ္လပ္မႈနဲ႔ တာ၀န္ယူမႈ၊ လြတ္လပ္မႈနဲ႔ ဆင္ျခင္တံုတရား ဟန္ခ်က္ညီေအာင္ ျပန္ၾကားေရး၀န္ၾကီးဌာနက ကူညီပံ့ပိုး ေဆာင္ရြက္ေပးမယ္ဆိုေတာ့ သူေျပာခဲ့တာအေပၚ ဆရာ့အေနနဲ႔ေရာ ဘယ္လို မႇတ္ခ်က္ေပးခ်င္ပါလဲ။

ေျဖ - ခုနက ေျပာသလိုပဲ။ ဒါဟာ ထိန္းခ်ဳပ္မႈပဲ။ ထိန္းခ်ဳပ္မႈ မႇန္သမွ်ကို ဆန္႔က်င္တယ္။ ဘယ္ သတင္းမီဒီယာသမား စစ္စစ္၊ ဘယ္ Professional မဆို ကိုယ့္လည္ပင္းကို စြပ္မယ့္ ၾကိဳးကြင္းကို ဘယ္သူမႇ ၀င္ျပီးေတာ့ က်စ္မေပးဘူး။ အဲလိုဆိုရင္ အဲဒီလူဟာ Professional သတင္းသမား စစ္စစ္ မဟုတ္ေတာ့ဘူး။ ဒါကို ၀င္ျပီးေတာ့ ၾကိဳးက်စ္တဲ့အထဲမႇာ ၀င္ပါတဲ့သူေတြဟာ ေခတ္ပ်က္ဂ်ာနယ္လစ္ေတြ၊ သူတို႔ အခြင့္အေရးကို ေမွ်ာ္ကိုးျပီးေတာ့၊ သူတို႔ အက်ိဳးစီးပြားတစ္ခု အတြက္ ဒီထဲမႇာ ေရာယိမ္းလိုက္ ဘသားယိမ္းလိုက္ ၀င္ယိမ္းၾကတာဟာ ေခတ္ပ်က္ ဂ်ာနယ္လစ္ေတြပဲ ျဖစ္တယ္။ Professional ဂ်ာနယ္လစ္ေတြ မဟုတ္ဘူး။

ေမး - ဒါေပမယ့္ အဲဒီ Conference မႇာ ျပည္ပအေျခစိုက္ မီဒီယာ (exile media) ေတြလည္း ပါ၀င္ ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကပါတယ္။ သူတို႔ ျပန္ေရးၾကတဲ့ သတင္းေတြအရ Conference အေပၚ အေကာင္းျမင္ ႐ႈေထာင့္က ေရးခဲ့တာ ဖတ္ရပါတယ္။ မတ္လ ၁၉ ရက္ေန႔တုန္းက DVB၊ ဧရာ၀တီအပါအ၀င္ ျပည္ပအေျခစိုက္ မီဒီယာ ၁၁ ခုက အစိုးရ ေရးဆြဲေနတဲ့ မီဒီယာ ဥပေဒနဲ႔ သတင္းမီဒီယာ လြတ္လပ္ခြင့္အတြက္ တင္းၾကပ္တဲ့ ဥပေဒေတြ ဖ်က္သိမ္းေပးဖို႔ ေၾကညာခ်က္တစ္ခု ထုတ္ခဲ့ပါတယ္။ ဆရာလည္း သူတို႔ ၀က္ဘ္ဆိုက္ေတြကို မျပတ္ဖတ္ေနတဲ့သူဆိုေတာ့ ဒီအေပၚမႇာ ဘယ္လို သံုးသပ္ခ်င္ပါသလဲ။

ေျဖ - တခ်ိဳ႕ေတြက ဆရာနဲ႔ ေတြ႔တဲ့အခ်ိန္မႇာ ေျပာတဲ့ စကားက တစ္မ်ိဳးပဲ။ သူတို႔ ၀က္ဘ္ဆိုက္မႇာ ျပန္ေရးတဲ့ အခါက်ေတာ့ တစ္မ်ိဳးပဲ။ သူတို႔ ဆရာနဲ႔ ေတြ႔တဲ့ အခ်ိန္က်ေတာ့ ဆရာတို႔နဲ႔ တစ္သေဘာတည္း ကိုက္ညီေနတာပဲ။ ျပန္ေရးတဲ့အခါက်မႇ အစိုးရက ပြင့္လင္းလာပါျပီ။ ဒီမိုကေရစီ လမ္းစကိုေတာ့ ေျခလႇမ္းနင္းေနပါျပီ။ ေလွ်ာက္လႇမ္းေနတာ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ေတြ႔ေနရပါျပီ။ ဒါေတြ ေျပာတာပဲ။ ဆရာတို႔နဲ႔ ေတြ႔တဲ့အခါက်ေတာ့ ဒါေတြ သူတို႔ လံုး၀မယံုဘူးတဲ့။ အေျပာင္းအလဲေတြ လံုး၀မယံု ပါဘူး။ ဒီမိုကေရစီ လမ္းစ ျမင္တယ္ဆိုတာလည္း လံုး၀သူတို႔ မျမင္ပါဘူးလို႔ သူတို႔ ေျပာတာပဲ။ ဒါဟာ သူတို႔ ဒီမႇာလာျပီးေတာ့ လုပ္ခြင့္သာဖို႔အတြက္ အခြင့္အေရး ေမွ်ာ္ကိုးျပီးေတာ့ လာျပီးေတာ့ ေရာေယာင္ေနၾကတာပဲ။ ဂ်ာနယ္လစ္ စစ္စစ္ေတြ မဟုတ္ပါဘူး။

ေမး- တစ္ခ်ိဳ႕ exile media ေတြကို သူတို႔ အေျခစိုက္ထားတဲ့ ႏိုင္ငံက အဲဒီႏိုင္ငံထဲမႇာ မေနေစခ်င္ေတာ့ပဲ ျမန္မာျပည္ကို ျပန္ဖို႔ တြန္းအားေပးတာေတြ ရႇိတယ္လို႔ သိရပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ တစ္ခ်ိဳ႕ေတြဆိုရင္လည္း ေထာက္ပံ့ထားတဲ့ အဖြဲ႔အစည္းေတြက အေထာက္အပံ့ေပးတာေတြ ရပ္ဆိုင္းလိုက္တယ္။ ထပ္ျပီး ရပ္ဆိုင္းခံရမယ့္ အေျခအေနေတြ ရႇိေနတယ္လို႔လည္း သိေနရပါတယ္။ ေနာက္ျပီး အခုလုပ္ခဲ့တဲ့ Conference ကို ေနာ္ေ၀အစိုးရက ေထာက္ပံ့ ကူညီေပးတယ္ဆိုတဲ့ အသံေတြလည္း အျပင္မႇာ ၾကားရပါတယ္။ ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ ဒီလပိုင္းေတြမႇာ ျမန္မာႏိုင္ငံထဲ ျပန္၀င္ဖို႔ လုပ္လာတဲ့ exile media ေတြနဲ႔ပတ္သက္ျပီး သံုးသပ္မႈေတြကေတာ့ လႈပ္လႈပ္ခတ္ခတ္ ရႇိခဲ့ပါတယ္။ exile media ေတြနဲ႔ ႏႇစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ထိေတြ႔ ေျပာဆိုမႈေတြ ရႇိေနခဲ့တဲ့ ဆရာ့ဆီမႇာေရာ ဘယ္လိုအျမင္မ်ိဳး ရႇိေနမလဲ။

ေျဖ - ဒီလူေတြက ဒီမႇာ အစိုးရ၊ အခု ျပန္ၾကားေရး ၀န္ၾကီးဌာနနဲ႔ေပါင္း၊ ျပန္ၾကားေရး၀န္ၾကီး ဌာနရဲ႕ ခြင့္ျပဳခ်က္နဲ႔ သတင္းဌာနေတြ ထူေထာင္မယ္၊ သတင္းစာေတြ ထုတ္ခြင့္ေတာင္းမယ္ဆိုခဲ့ရင္ ဒါဟာ သူတို႔ကလည္း အခြင့္အေရး ေမွ်ာ္ကိုးျပီးလုပ္တဲ့ သတင္းသမားလို႔ပဲ သတ္မႇတ္ရမႇာေပါ့။ ျပည္တြင္းမႇာေတာင္မႇ ဘယ္သူမႇ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ သတင္းစာေတြ ထုတ္ခြင့္မေပး၊ ဂ်ာနယ္ေတြ ထုတ္ခြင့္မေပးတာကို သူတို႔က ဒီအခြင့္အေရးကုိ ရေအာင္ယူ ခ်င္တယ္ဆိုတာကိုက ဒါဟာ မမႇန္ကန္တဲ့ လုပ္ရပ္ပဲ။ သိကၡာရႇိ သတင္းသမားဆိုရင္ ဒါမ်ိဳးဘယ္ေတာ့မႇ မလုပ္ဘူး။ ေကာင္းတဲ့ ဂ်ာနယ္လစ္ေတြရႇိ ပါတယ္။ ေကာင္းတဲ့ ႏိုင္ငံေရးသမားေတြလည္း ရႇိပါတယ္။ သတင္းသမား ပီသေအာင္ ၾကိဳးစားေနတဲ့ လူငယ္ေတြလည္း ရႇိပါတယ္။ မရႇိဘူးလို႔ မဟုတ္ဘူး။

ေမး - DVB မႇာ ေဖာ္ျပခဲ့တဲ့ အင္တာဗ်ဴးမႇာေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံထဲကို ျပည္ပမီဒီယာေတြ လာခြင့္ေပးျပီး အခုလုပ္ေနတဲ့ လုပ္ငန္းစဥ္ေတြမႇာ ပါတနာအေနနဲ႔ ပါလာတာဟာ တိုးတက္မႈတစ္ခု ျဖစ္တယ္။ ဒီပါတနာဆိုတဲ့ ကိစၥရပ္ကို ျပန္ၾကားေရး ၀န္ၾကီးဌာန ညႊန္ၾကားေရးမႇဴးခ်ဳပ္ ဦးရဲထြဋ္က သူေျပာတဲ့အထဲမႇာ ထည့္ေျပာသြားတယ္လို႔ ေဖာ္ျပခဲ့ပါတယ္။ ဆရာကေရာ တိုးတက္မႈလို႔ ယူဆပါသလား။

ေျဖ - တိုးတက္မႈလို႔ မယူဆပါဘူး။ တစ္ဖက္က ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံ တည္ေဆာက္ေနျပီလို႔ ေျပာလာခဲ့တာ တစ္ႏႇစ္ရႇိျပီ။ ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံ တည္ေဆာက္ေနတယ္ဆိုရင္ လူေတြ လြတ္လပ္စြာ ၀င္ထြက္သြားလာ လုပ္ကိုင္ေနျခင္းဟာ အဆန္းမဟုတ္ပါဘူး။ ဘာတိုးတက္မႈမႇ မဟုတ္ပါဘူး။

ေမး - ႏႇစ္ငါးဆယ္လံုးလံုး အလြန္အကြၽံ ျဖစ္ခဲ့မႈေတြကို ေရႇာင္ၾကဥ္လိုေၾကာင္း ဦးရဲထြဋ္က Conference မႇာေျပာခဲ့တယ္လို႔ မဇၩိမသတင္းမႇာ ေရးထားပါတယ္။ လက္ရႇိျဖစ္ေနတဲ့ အေနအထားေတြအရ ႏႇစ္ငါးဆယ္လံုး အလြန္အကြၽံ ျဖစ္ခဲ့တာေတြကို ျပန္ၾကားေရး ၀န္ၾကီးဌာနက ေရႇာင္ၾကဥ္သြားမယ္ဆိုတာ ျဖစ္ႏိုင္ပါ့မလား။

ေျဖ - လံုး၀ မျဖစ္ႏိုင္ပါဘူး။ ႏႇစ္ ၅၀ အေတြ႔အၾကံဳ၊ ႏႇစ္ ၅၀ အေတြ႔အၾကံဳအရ လံုး၀ မျဖစ္ႏိုင္ပါဘူး။

ေမး - ဘာ့ေၾကာင့္လို႔ ဆရာထင္သလဲ။

ေျဖ - ဘာေၾကာင့္လဲဆိုရင္ ဦးရဲထြဋ္က ဘယ္သူလဲ။ စစ္ဗိုလ္က လာတဲ့လူ၊ ျပန္ၾကားေရး၀န္ၾကီးက ခိုင္းလို႔ဆိုရင္ ခိုင္းတဲ့အတိုင္း လုပ္မႇာပဲ။ ျပန္ၾကားေရး၀န္ၾကီးက ဘယ္သူလဲ။ ခိုင္းရင္ ခိုင္းတဲ့အတိုင္း လုပ္မႇာပဲ။ သူယံုတာ လုပ္လို႔ မရဘူး။ သူယံုၾကည္ရာ ေျပာလို႔ မရဘူး။ ဒီသဘာ၀တရားၾကီးက ေပ်ာက္မသြားပါဘူး။ အခု လက္ရႇိအတိုင္းလည္း ရႇိေနတာပဲ။ ရႇိေနတဲ့အတြက္ ဒီအစိုးရ ဒီပံုစံေအာက္မႇာ လံုး၀ မျဖစ္ႏိုင္ဘူး။

အေမရိကန္ႏိုင္ငံတို႔၊ အဂၤလန္ႏိုင္ငံတို႔ ဒီမိုကေရစီ ႏိုင္ငံၾကီးေတြမႇာ ျပန္ၾကားေရး ၀န္ၾကီးဌာနဆိုတာ လံုး၀ မရႇိဘူး။ မီဒီယာ ဥပေဒဆိုတာ မေျပာနဲ႔ေတာ့။ ျပန္ၾကားေရး ၀န္ၾကီးဌာနဆိုတာကို မရႇိဘူး။ စင္ကာပူလို ႏိုင္ငံမႇာ ထိုင္၀မ္လို ႏိုင္ငံမႇာေတာ့ ရႇိမႇာေပါ့။ စင္ကာပူလို ႏိုင္ငံက ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံမႇ မဟုတ္တာပဲ။ ဒီမိုကေရစီ ႏိုင္ငံစစ္စစ္ေတြမႇာ ျပန္ၾကားေရး ၀န္ၾကီးေတာင္ မရႇိပါဘူး။ မီဒီယာ ဥပေဒရႇိဖို႔ဆိုတာ ထားေတာ့။ ႐ုပ္ရႇင္ဆင္ဆာဆိုတာ ႐ုပ္ရႇင္သမားေတြက သူတို႔ဖာသာသူတို႔ ဖြဲ႔ထားတဲ့ အဖြဲ႔အစည္းကေနျပီးေတာ့ rating သတ္မႇတ္ျပီးေတာ့ ေပးတာပဲ ရႇိတယ္။ ဆင္ဆာလုပ္တယ္ဆိုတာ မရႇိဘူး။

ေမး - အီလက္ထေရာနစ္ ဥပေဒဟာ မီဒီယာသမားေတြအတြက္ အႏၲရာယ္အရႇိဆံုး ဥပေဒ ျဖစ္ေနပါတယ္။ ဒီေန႔ေခတ္မႇာ အိုင္တီနဲ႔ ကင္းႏိုင္တဲ့သူလည္း မရႇိပါဘူး။ ဒီလို ဥပေဒကို မဖ်က္ပဲ မီဒီယာ ဥပေဒပါ ထပ္လုပ္လာေတာ့ ပိုျပီးၾကပ္ဖို႔ဆိုတဲ့ အျမင္ေတြ ရႇိပါတယ္။ အီလက္ထေရာနစ္ ဥပေဒအေပၚမႇာ ဆရာ ဘယ္လိုျမင္လဲ။

ေျဖ - ဆရာလုပ္ခဲ့ဖူးေတာ့ ဆရာ့တပည့္ေတြက ကမၻာအႏႇံ႔ ရႇိတယ္။ ရႇိေနေတာ့ တပည့္ေတြနဲ႔ ဆရာနဲ႔က အီးေမးလ္နဲ႔ စကားေျပာၾကတာ ရႇိတယ္။ အီးေမးလ္ ပို႔ၾကတယ္။ တစ္ေယာက္နဲ႔တစ္ေယာက္ အျပန္အလႇန္၊ သူတို႔ ဖတ္ေစခ်င္တဲ့ ေဆာင္းပါးတစ္ပုဒ္ေတြ႔ရင္ အဲဒီေဆာင္းပါးကို အီးေမးလ္က ပို႔ေပးလိုက္တယ္။ သူတို႔ကလည္း သူတို႔ဖတ္ေစခ်င္တဲ့ ေဆာင္းပါးေလးေတြ ဆရာဖတ္ဖို႔ဆို ျပီး ပို႔ေပးတယ္။ ဒါေတြကိုပဲ အီလက္ထေရာနစ္ ဥပေဒနဲ႔ အေရးယူလို႔ ရတယ္။ လက္ရႇိ တည္ဆဲ ဥပေဒအရ၊ ေရႇ႕မႇာလည္း ဒါေတြနဲ႔ အေရးယူ ခံခဲ့ရသူေတြ ရႇိတယ္။ အဲတာေၾကာင့္ ဒီဥပေဒ မႇန္သမွ်ကို ဆရာက ဆန္႔က်င္တယ္။ ဥပေဒဆိုတာ ဘယ္ဥပေဒမႇကို မေကာင္းဘူး။ ေကာင္းတဲ့ ဥပေဒဆိုတာ ရႇိကို မရႇိဘူး။ ျပည္သူလူထုကို တိုင္းသူ ျပည္သားကို ခ်ဳပ္ကိုင္ဖို႔ပဲ။ သို႔ေသာ္လည္း မရႇိမျဖစ္တဲ့အတြက္ မရႇိမျဖစ္တာေတြကိုေတာ့ ထားရမယ္။ ဒါဟာ ထားရမယ္။

ျပည္သူလူထုကို ကာကြယ္ေစာင့္ေရႇာက္ဖို႔ ထားတာပဲ ျဖစ္ရမယ္။ ျပည္သူလူထုကို ဖိႏႇိပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္ဖို႔ ထားတာ မျဖစ္ေစရဘူး။ အခုရႇိေနတဲ့ မီဒီယာဥပေဒ အပါအ၀င္ အီလက္ထေရာနစ္ ဥပေဒတို႔ ဘာတို႔ အစိုးရကို အၾကည္ညိဳပ်က္ေစတဲ့တို႔ စတဲ့ ဥပေဒေတြ အားလံုးကေတာ့ ျပည္သူေတြကို ဖိႏႇိပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္တဲ့ ဥပေဒေတြ ျဖစ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ လံုး၀ကို ကန္႔ကြက္တယ္။ တကယ္တန္း ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံ ျဖစ္ခ်င္လို႔ဆိုရင္ ျပန္ၾကားေရး ၀န္ၾကီးဌာနပါ ဖ်က္ပစ္လိုက္ပါ။ ဒါမႇ ဒီမိုကေရစီ ႏိုင္ငံစစ္စစ္ ျဖစ္မယ္။ ျပန္ၾကားေရး ၀န္ၾကီးဌာနဆိုတာ ရႇိေနသေရြ႕ကို ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံလို႔ မေခၚႏိုင္ဘူး။

ေမး - ျပီးခဲ့တဲ့ ႏႇစ္ရက္မႇာ ျပဳလုပ္ခဲ့တဲ့ Conference နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ဘာမ်ားျဖည့္စြက္ ေျပာခ်င္ပါေသးလဲ ဆရာ။

ေျဖ - ဒီေပၚမႇာေတာ့ အေသးစိတ္ေတြေတာ့ မသိရဘူးေပါ့။ ဒီအစည္းအေ၀းလည္း မတက္ရဘူး။ ဘာေတြ ေဆြးေႏြးတယ္ဆိုတာကိုလည္း အေသးစိတ္ မၾကားရဘူး၊ မသိရဘူး။ အေသးစိတ္ေတြေတာ့ မေျပာခ်င္ဘူး။ သို႔ေသာ္ ေယဘူယ် ျခံဳေျပာရ မယ္ဆိုလို႔ရႇိရင္ ဒီ Conference မႇာ ျပည္ပကေနလာျပီး စာတမ္းဖတ္တဲ့ ႏိုင္ငံျခားသားေတြနဲ႔ ေတြ႔ရတာ လည္းရႇိပါတယ္။ ျခံဳျပီးေတာ့ ေျပာမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ေခါင္းစဥ္က Media Development in Myanmar၊ စာတမ္းဖတ္သြားတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြကလည္း Media Development in Myanmar ဆိုတဲ့ အေၾကာင္းပဲ ဖတ္သြားၾကတာပဲ။ အဲဒီေတာ့ ဒီမီဒီယာ ဥပေဒဆိုတဲ့ဟာက ျပန္ၾကားေရး ၀န္ၾကီးဌာနက ေနာက္ေဖးေပါက္က ဆြဲသြင္းလာတဲ့ဟာပဲ။ ေျပာရလို႔ရႇိရင္ေတာ့ ၀က္ေခါင္းခ်ိတ္ျပီး ေခြးသား ေရာင္းတဲ့ ပံုမ်ိဳးျဖစ္ေနတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒါ၀က္ေခါင္းမႇန္း၊ ေခြးသားမႇန္း သိတဲ့အတြက္ ဒီေခြးသားကို လံုး၀ မ၀ယ္ႏိုင္ဘူး။

တစ္ခြန္းပဲ ေျပာခ်င္တယ္ေလ။ မီဒီယာ ဖြံ႔ျဖိဳးတိုးတက္ေစခ်င္တဲ့ ေစတနာ ျပန္ၾကားေရး၀န္ၾကီးမႇာ အမႇန္တကယ္ ရႇိလို႔ဆိုရင္ ရႇိေနတဲ့ ဥပေဒေတြကိုပဲ ႐ုတ္သိမ္းေပးလိုက္ပါ။ ေနာက္ထပ္ မလုပ္ပါနဲ႔ေတာ့။ ဒီထက္ပိုျပီးေတာ့ ဒီမိုကေရစီ ႏိုင္ငံစစ္ စစ္အျဖစ္နဲ႔ အေခၚခံခ်င္လို႔ရႇိရင္ ျပန္ၾကားေရး၀န္ၾကီးဌာနပါ ဖ်က္သိမ္းပစ္လိုက္ပါ။ ဒါ ေနာက္ဆံုးေပးခ်င္တဲ့ အၾကံၪာဏ္ပါ။

မိန္းကေလးတစ္ေယာက္ကို တကယ္ခ်စ္ရင္...76 ခ်က္ထဲက ဘယ္ႏွခ်က္ သင္ လုပ္ႏုိင္သလဲ???

၁။ facebook password ကုိ သူမကို ေျပာျပပါ...

၂။ သူမကို မရက္စက္ပါနဲ့...

၃။ စိတ္ထိခုိက္ေအာင္ မလုပ္ပါနဲ့...

၄။ သူမကို အႏုိင္မက်င့္ပါနဲ့...

၅။ မညာပါနဲ့...

၆။ မရုိက္ပါနဲ့...

၇။ တစ္ခုခုနဲ ့ေကာက္ေပါက္တာမ်ိဳးမလုပ္ပါနဲ့..
.

၈။ သူမဖုနး္ကုိ မခ်ပစ္ပါနဲ့....

၉။ အသံက်ယ္နဲ ့ ေအာ္ျပီး သူမကို စကားမေျပာပါနဲ့...

၁၀။ သူမ စိတ္မေကာင္းျဖစ္ေအာင္ မလုပ္ပါနဲ့...

၁၁။ သူမအတြက္ အေႏွာင့္အယွက္ျဖစ္မဲ ့အရာေတြ သူမနဲ ့အတူ မရွိပါေစနဲ့...

၁၂။ မလုပ္ခ်င္တဲ့ အရာကို အတင္းမခုိင္းပါနဲ့...

၁၃။ ရည္းစားေဟာင္းမိန္းကေလးနဲ ့သူမကို ႏွဳိင္းျပီး မေျပာဆိုပါနဲ့...

၁၄။ မလုပ္တတ္တဲ ့အရာကို အျပစ္မေျပာပါနဲ့...

၁၅။ သူမက်န္းမာေရးနဲ ့မညီညြတ္တဲ့ အစာေတြကို မေကြ်းပါနဲ့...

၁၆။ တျခားတစ္ေယာက္က သူမထက္ ပိုေတာ္ ပိုေကာင္းတယ္လို့ မေျပာပါနဲ့...

၁၇။ ေအးတဲ ့ရာသီမွာ သူမရဲ ့လက္ကေလးေတြကို ေႏြးေထြးစြာ ဆုပ္ကုိင္ထားေပးပါ...

၁၈။ လမ္းသြားတဲ့အခ်ိန္မွာ သူမလက္ကို ျမဲျမဲကိုင္ထားပါ...မလႊတ္လိုက္ပါနဲ့...

၁၉။ လမ္းကူးတဲ့အခါ... သူမလက္ကို တင္းၾကပ္စြာ ကိုင္ထားေပးပါ...

၂၀။ သူမနဲ ့အတူတူ ေစ်း၀ယ္ထြက္တဲ့အခါ ပင္ပန္းလိုက္တာလို့ မေျပာပါနဲ့...

၂၁။ ေစ်း၀ယ္ထြက္ရင္ ပစၥည္းကူသယ္ေပးပါ...

၂၂။ အထိမ္းအမွတ္ေန့ေတြမွာ အမွတ္တရလက္ေဆာင္ေပးပါ...

၂၃။ သူမ ဆာေလာင္တဲ့အခါ...သူမနဲ ့အတူတူ စားေသာက္ေပးပါ...

၂၄။ ရန္ျဖစ္ရင္ အရင္ဆံုး ေတာင္းပန္ပါ....

၂၅။သူမ ကေလးဆန္တဲ့အခါ အေဖာ္ျပဳေပးပါ...

၂၆။ ေနမေကာင္းတဲ့အခါ သတိတရ ေဆးတုိက္ပါ...

၂၇။ သူမ ဖုန္းဆက္ရင္ ဆက္ဆက္ ကိုင္ပါ...

၂၈။ ေနမေကာင္းတဲ့အခါ သူမေဘးမွာ ေနေပးပါ...

၂၉။ ၀မ္းနည္းစရာနဲ ့သူမၾကံဳတဲ့အခါ...ႏွစ္သိမ့္ေပးပ

၃၀။ သူမ ငိုတဲ့အခါ... ေႏြးေထြးစြာ ဖက္ထားပါ..

၃၁။ သူမ ေမြးေန့ေရာက္တဲ့ အခါ.. ပထမဆံုး သူမကို ေပ်ာ္ရႊင္ေစသူျဖစ္ပါေစ...

၃၂။ သူမကို ေျပာတဲ ့အတုိင္း ကတိတည္ပါ...

၃၃။ ဟန္းဖုန္းကို သူမကို ၾကည့္ခြင့္ေပးပါ...

၃၄။ ကိစၥရွိလို့ သူမေခၚတဲ့အခါ...သြားႏုိင္ေအာင္ၾကိဳးစားပါ...

၃၅။ ညဘက္ ဖုန္းပိတ္မထားပါနဲ့...

၃၆။ေန့တုိင္း သူမကို ဖုန္းဆက္ေပးပါ....

၃၇။ online ေပၚေရာက္တဲ့အခါ...သူမ ရွိမရွိ အရင္သတိျပဳပါ...

၃၈။ တေနရာကို သူမ တစ္ေယာက္ထဲသြားတဲ့အခါ... သူမကို ဖုန္းဆက္ျပီး
သတိထားသြားဖို့ ေျပာဆိုပါ...

၃၉။ သူမ ၾကိဳက္ရင္ ၀ယ္ပါေစ...

၄၀။ သူမကို ေသခ်ာေစာင့္ေရွာက္ပါ...ေနမေကာင္းမျဖစ္ပါေစနဲ့...

၄၁။ သူမရဲ့ ဖုန္းနံပါတ္ကို ဖုန္းနံပါတ္ စာရင္းထဲမွာ နံပါတ္ ၁ ရွိပါေစ....

၄၂။ သူမနဲ ့စိတ္တူကို္ယ္တူရွိပါေစ...

၄၃။ သူမ မက္ေဆ့ခ်္ ပို့ရင္ ခ်က္ျခင္း ျပန္ပါ....

၄၄။ သူငယ္ခ်င္းေတြရဲ့ ေရွ့မွာ သူမကို မ်က္ႏွာသာေပးပါ...

၄၅။ လမ္းအတူတူသြားတဲ့အခါ သူမရဲ ့ဘယ္ဘက္မွာ ေနေပးပါ...

၄၆။ ခ်စ္သူသက္တမ္းဘယ္ေလာက္ ၾကာပါေစ...အခ်စ္ေတြ အျမဲ သစ္လြင္ လန္းဆန္းေနပါေစ...

၄၇။ အႏၱရာယ္ရွိရင္ သူမကို မခုိင္းပါနဲ့...

၄၈။ မိုးရြာရင္... သူမကို ထီးေဆာင္းေပးပါ...

၄၉။ သူမရဲ့ အၾကိဳက္ကို မွတ္ထားေပးပါ...

၅၀။ ေပ်ာ္ရႊင္တဲ့အခါ သူမနဲ ့အတူ မွ်ေ၀ခံစားပါ...

၅၁။ ၀မ္းနညး္စရာရွိရင္ သူမကို အသိေပး တုိင္ပင္ေျပာဆိုပါ...

၅၂။ သူငယ္ခ်င္းအားလံုးကို သူမနဲ့ မိတ္ဆက္ေပးပါ...

၅၃။ သူမကို ရယ္ေမာေပ်ာ္ရႊင္ေအာင္ ထားပါ...

၅၄။ ေျပာတဲ့အတုိင္း လုပ္ပါ...

၅၅။ တတ္ႏိုင္ရင္ ဟင္းခ်က္သင္ျပီး သူမကို ေကြ်းပါ....

၅၆။ သူမကို ယံုၾကည္ေပးပါ...

၅၇။ အျမင္သေဘာထားခ်င္း မၾကာမၾကာ ဖလွယ္ပါ...

၅၈။ သူမအိပ္တဲ့အခါ ေစာင္ျခံဳျပီး ေႏြးေထြးေအာင္လုပ္ေပးပါ....

၅၉။ သူမရဲ ့အတိတ္ကို နားလည္ေပးပါ...

၆၀။ သူမအတြက္ လံုျခံဳမွု ရွိပါေစ...

၆၂။ သူမစိတ္ဆုိးတဲ့အခါ ေပ်ာ္ရႊင္ေအာင္ ႏွစ္သိမ့္ေျပာဆိုပါ...

၆၃။ သူမ အလိုရွိတာကို အတတ္ႏုိင္ဆံုး ၾကိဳးစားေပးပါ...

၆၄။ ခ်ိန္းေတြ့တဲ့အခါ..သူမထက္ ေစာေရာက္ပါေစ...

၆၅။ ခ်ိန္းေတြ့တဲ့ေနရာမွာ သူမကို ေစာင့္ရတာ အရမး္ၾကာလို့ ျပန္သြားတာမ်ိဳး
မလုပ္ပါနဲ့...

၆၆။ သူမနဲ ့အတူတူ အေဖာ္ျပဳ
လည္ပတ္ေပးတဲ့အခါ...အခ်ိန္မရွိဘူးလို့မေျပာပါနဲ့...သူမသြားခ်င္တဲ့ေနရာကို
ေရြးခ်ယ္ပါေစ...

၆၇။ အခ်ိန္တုိင္း သူမကို သတိရ ပါေစ....

၆၈။ တျခားမိန္းကေလးတစ္ေယာက္ကို ၃ စကၠန့္ထက္
ပိုမၾကည့္ပါနဲ့...မၾကည့္တာအေကာင္းဆံုးပါပဲ...

၆၉။ အိမ္ျပန္တဲ့အခါ သူမကို အိမ္၀ အထိလိုက္ပို့ေပးပါ... သူမအိမ္ေပၚေရာက္မွ ျပန္ပါ...

၇၀။ အိမ္ျပန္ပို့ေပးတဲ့အခါ ေကာင္းေသာညပါလို့ ႏွုတ္ဆက္ဖို့ မေမ့ပါနဲ့...

၇၁။ သူမလုပ္တဲ့အရာကို ကူညီလုပ္ေပးပါ... သပ္သပ္ရပ္ရပ္ ကူညီလုပ္ေဆာင္ေပးပါ...

၇၂။ စားေကာင္းတဲ့ အစာကို သူမကို ေကြ်းဖို့ သတိရပါ...

၇၃။ မနက္အိပ္ရာထဖို့ သူမကို ႏွုိးေပးပါ...

၇၄။ မနက္စာ ၀ယ္ေကြ်းပါ...
၇၅။ဘ၀မွာ သူမကို အေရးၾကီးဆံုးေနရာမွာထားပါ...

၇၆။ သူမဟာ သင့္ေၾကာင့္ ကံအေကာင္းဆံုး မိန္းကေလးျဖစ္ပါေစ..